EUROPEJSKA POLITYKA KOSMICZNA

http://www.widewallpapershd.info

Kluczowe znaczenie w kształtowaniu kierunków rozwoju prawa i polityki kosmicznej WE/UE mają zwłaszcza: Traktat Lizboński  (2007), Biała Księga UE/2003 oraz Porozumienie Ramowe miedzy WE a Europejską Agencją Kosmiczną.

Traktat z Lizbony zmienił Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. W dokumencie zatytułowanym „Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej”, w części Zasady dodano m.in. nowy Tytuł  1. Kategorie i dziedziny kompetencji Unii , w art. 4 ust. 3 zapisano: „W dziedzinach badań, rozwoju technologicznego przestrzeni kosmicznej Unia ma kompetencje do prowadzenia działań, w szczególności do określania i realizacji programów, jednakże wykonywanie tych kompetencji nie może doprowadzić do uniemożliwienia Państwom Członkowskim wykonywanie ich kompetencji”.

Dodano Tytuł II Postanowienia Ogólne a w nim art.13 w brzmieniu: „Przy formułowaniu i wykonywaniu….. jej polityk dotyczących.…. badań rozwoju technologicznego oraz przestrzeni kosmicznej, Wspólnota i Państwa Członkowskie  w pełni uwzględniają…….. przestrzeganie przepisów prawnych i administracyjnych oraz zwyczajów Państw Członkowskich związanych w szczególności z obyczajami religijnymi, tradycjami kulturowymi i dziedzictwem regionalnym”.  

Główne cechy, ogóle ramy kierunki regulacji europejskiego prawa kosmicznego wynikają z nowego Tytułu XIX. Badania i rozwój technologiczny oraz przestrzeń kosmiczna, art. 189, gdzie określono:

1. W celu wspierania postępu naukowo-technicznego, konkurencyjności przemysłowej i realizacji swoich polityk, Unia opracowuje europejską politykę przestrzeni kosmicznej. W tym celu Unia może promować wspólne inicjatyw, popierać badania i rozwój technologiczny i koordynować wysiłki niezbędne dla badania i wykorzystywania przestrzeni kosmicznej.
2. W celu przyczynienia się do realizacji celów określonych w ustępie 1, Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, ustanawiają środki, które mogą przybrać postać europejskiego programu kosmicznego,  z wyłączeniem jakiejkolwiek harmonizacji przepisów ustawowych i wykonawczych Państw Członkowskich.
3. Unia ustanawia odpowiednie stosunki z Europejską Agencją Kosmiczną.

Biała Księga została opublikowana 11 listopada 2003 roku przez Komisję Europejską we współpracy z Europejską Agencją Kosmiczną. Przestrzeń kosmiczna: nowa europejska granica dla poszerzonej Unii", systematyzujący i strukturalizujący założenia, cele i kierunki przyszłej europejskiej polityki kosmicznej oraz zawierający plan działań niezbędnych dla jej wprowadzenia.. 

W dokumencie tym zaznaczono, że technologie kosmiczne mają ogromny potencjał ekonomiczny i społeczny. Mogą odegrać kluczową rolę w osiągnięciu przez UE jej najważniejszych celów: szybszego wzrostu gospodarczego, stworzenia nowych miejsc pracy, zwiększenia konkurencyjności przemysłu, zapewnienia zrównoważonego rozwoju, spójności po rozszerzeniu, bezpieczeństwa i obrony. 

Dlatego też Komisja zaleca:

1.  Zwiększenie wysiłków zmierzających do rozwoju infrastruktury kosmicznej i aplikacji, które    umożliwiąlepsze zaspokojenie potrzeb obywateli i realizację politycznych celów Unii poprzez:

• Rozwijanie europejskich zasobów w dziedzinach nawigacji satelitarnej i pomiarów czasu,
• Globalne monitorowanie środowiska i bezpieczeństwa,
• Zmniejszanie "luki informatycznej", 
• Wykorzystanie technik kosmicznych we Wspólnej Polityce Zagranicznej i Bezpieczeństwa oraz w Europejskiej Polityce Bezpieczeństwa i Obrony,
• Rozwój międzynarodowego partnerstwa;

2.   Konsolidację i wzmocnienie istniejącej bazy naukowej i technologicznej:

• Zapewnienie niezależności strategicznej i wykorzystania wspólnych zasobów dla wspólnych celów,
• Zagwarantowanie niezależnego dostępu do przestrzeni kosmicznej,
• Rozwijanie nowych technologii w celu zaspokojenia przyszłych potrzeb,
• Upowszechnianie wykorzystywania przestrzeni kosmicznej,
• Zachęcanie do podejmowania karier naukowych oraz inżynierskich,
• Wzmacnianie Europejskiej doskonałości w zakresie nauk o przestrzeni kosmicznej,
• Tworzenie właściwego środowiska prawnego dla innowacyjności i konkurencyjności;

3.   Zmiany instytucjonalne i organizacyjne poszerzające odpowiedzialność UE za kierowanie, finansowanie i koordynowanie działań podejmowanych w ramach polityki kosmicznej:

• Ustalenie nowego podejścia do zarządzania działalnością kosmiczną,
• Dopasowanie celów i zadań do posiadanych środków.

Działania te mają być realizowane w ramach wieloletniego europejskiego programu kosmicznego, który będzie określał priorytety i cele, podział zadań i zakres odpowiedzialności poszczególnych zaangażowanych podmiotów oraz roczny budżet. Program ten obejmowałby wszystkie dziedziny: badania i rozwój, usługi, technologie, rozwój infrastruktury. Miałby być nowelizowany co 5 lat.

Natomiast w Porozumieniu Ramowym między WE a Europejską Agencją Kosmiczną określono zasady ścisłej współpracy instytucjonalnej w dziedzinie pokojowego wykorzystania kosmosu. Porozumienie to ma przyczyniać się do „spójności europejskiej” i rozwoju gospodarczego, a także większej synergii w dziedzinie badań i rozwoju. 

W toku implementacji tego porozumienia zastosowano odpowiednie uregulowania prawne i procedury oraz standaryzacje, obejmujące badania kosmiczne i ich zastosowanie w sektorach publicznym i prywatnym. Wspólne działania UE i ESA obejmują m.in.:

• zarządzanie działaniami związanymi z kosmosem – zgodnie z prawem WE/UE,
• tworzenie organów do podejmowania inicjatyw zbieżnych z badaniami i działaniami wykonawczymi, tj. zapewnienie usług, popieranie powołania operatorów i zarządzanie infrastrukturami,
• uwzględnienie aspektów finansowych oraz ochrony prawa własności intelektualnej i prawa własności – włącznie z jej transferem,
• zasady regulowania sporów między stronami porozumienia na tle interpretowania stosowania postanowień tego porozumienia.

Podsumowując, w Traktacie Lizbońskim ustanowiono kompetencje dla UE do bezpośredniego zajmowania się działalnością kosmiczną w dość szerokim zakresie oraz kształtowania europejskiej polityki kosmicznej, co otwiera także nowy etap w rozwoju europejskiego prawa kosmicznego oraz eksploracji kosmosu. Wcześniej w Białej Księdze określono plan działań w przestrzeni kosmicznej, a w Porozumieniu Ramowym Wspólnoty Europejskiej z ESA określono zasady współpracy instytucjonalnej w tej dziedzinie.

Europejska polityka kosmiczna koncentruje się na czterech głównych obszarach:

• systemie obserwacji Ziemi Copernicus
• programach nawigacji satelitarnej Galileo/EGNOS
• eksploracji przestrzeni kosmicznej
• badaniach w dziedzinie przestrzeni kosmicznej.

Copernicus to najambitniejszy w historii program obserwacji Ziemi. Jest to zbiór złożonych systemów, które gromadzą dane o naszej planecie z wykorzystaniem satelitów i czujników na lądzie, morzu i w przestrzeni powietrznej.

Dzięki niemu politycy, przedsiębiorstwa i wszystkie zainteresowane osoby dysponują aktualnymi i wiarygodnymi informacjami o tym, w jaki sposób zmienia się nasza planeta i klimat. Dane te pomagają przewidywać ewolucje klimatu w przyszłości.

Są one wykorzystywane w różnych dziedzinach:

• miejskie planowanie przestrzenne
• ochrona przyrody
•  rolnictwo i leśnictwo
• zdrowie
• reagowanie w przypadku katastrof
• transport
• turystyka.

Za koordynację programu Copernicus i zarządzanie nim odpowiada Komisja Europejska. Europejska Agencja Kosmiczna odpowiada za infrastrukturę satelitarną, natomiast Europejska Agencja Środowiska i poszczególne kraje UE zajmują się projektowaniem czujników.

Europejska Organizacja Eksploatacji Satelitów Meteorologicznych EUMETSAT zapewnia również wsparcie operacyjne dla usług w ramach programu Copenicus w zakresie obszarów morskich, atmosfery oraz zmian klimatu.

Galileo to unijny globalny system nawigacji satelitarnej. Jest on europejskim odpowiednikiem amerykańskiego globalnego systemu pozycjonowania (GPS) i rosyjskiego systemu GLONASS. Galileo jest pierwszym systemem, który pozostaje pod kontrolą instytucji cywilnych. Będzie kompatybilny z systemem amerykańskim i systemem rosyjskim, ale nie będzie od nich zależny. Umożliwi pozycjonowanie w czasie rzeczywistym o dokładności 1 m lub mniej, bardziej precyzyjne niż oferuje system GPS. 30 satelitów (w tym 6 zapasowych) ma być operacyjnych do 2020 r. Pierwsze usługi Galileo będą dostępne w 2016 r.

Galileo może mieć wiele rożnych zastosowań. Są to m.in.:

• zarządzanie ruchem i transportem
• akcje ratunkowe
• rolnictwo
• ochrona ludności
• oznaczanie i synchronizacja czasu.

Unijne nakłady na program Galileo zwrócą się w postaci nowych możliwości rynkowych i nowych miejsc pracy w sektorze odbiorników sygnałów satelitarnych i aplikacji wykorzystujących technologie satelitarne.

Partnerzy programu Galileo:

• Komisja Europejska – zarządzanie i pełne finansowanie programu,
• Europejska Agencja Kosmiczna – projektowanie, rozwój, zakup i walidacja. ESA częściowo finansowała fazy definicji, rozwoju i walidacji na orbicie programu GALILEO
• Agencja Europejskiego GNSS   – funkcjonowanie w pełni operacyjnego systemu.

EGNOS - Europejski system wspomagania satelitarnego zwiększa dokładność pozycji uzyskiwanej z GPS z około 10 metrów do około 2 metrów (czyli o 95 proc.). Ostrzega on również użytkowników o problemach z sygnałami GPS. Był on prekursorem programu Galileo. Aby korygować błędy GPS i zapewnić dokładne pozycjonowanie, EGNOS korzysta z trzech satelitów. W przeciwieństwie do Galileo, system EGNOS ma zasięg ogólnoeuropejski (nie globalny) i jest zależny od GPS.

Został zbudowany przez Komisję Europejską, Europejską Agencję Kosmiczną oraz Eurocontrol (Europejska Organizacja ds. Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej).

Przykłady zastosowań systemu EGNOS:

• lotnictwo – lepsza nawigacja i bardziej efektywne trasy
• poszukiwania i ratownictwo – łatwiejsze lądowanie helikopterów w trudnych warunkach
• kontrola ruchu drogowego – szybsza reakcji służb ratowniczych
• pociągi  – dokładne lokalizowanie pociągów
• rolnictwo precyzyjne - wirtualne ogrodzenia, określanie płodności krów.

Eksploracja przestrzeni kosmicznej stanowi siłę napędową innowacji technologicznych i rozwoju naukowego w dziedzinach takich jak recykling, zdrowie, biotechnologia, zarządzanie energią i monitorowanie środowiska.

Ponieważ programy kosmiczne są bardzo kosztowne to UE uczestniczy w międzynarodowych dyskusjach na temat współpracy w zakresie eksploracji przestrzeni kosmicznej, szczególnie z USA, Rosją i Chinami.

Ponadto, UE uczestniczy również w Międzynarodowym forum eksploracji przestrzeni kosmicznej, które stanowi serię spotkań na szczeblu ministerialnym poświęconych koordynacji i współpracy na poziomie międzynarodowym.

Badania - UE chce rozwijać konkurencyjny, niezależny i globalny europejski przemysł kosmiczny.

Wspieranie badań kosmicznych i innowacji jest niezbędne, aby Europa mogła mieć dostęp do przestrzeni kosmicznej i mogła przeprowadzać operacje w kosmosie.

Projekty badawcze w dziedzinie przestrzeni kosmicznej są finansowane w ramach programu „Horyzont 2020” a dokładnie w ramach programu prac „Wiodąca pozycja w zakresie technologii wspomagających i przemysłowych” (13,5 mld euro).

Mogą być finansowane badania dotyczące m.in.:

• zastosowań nawigacji satelitarnej Galileo
• obserwacji Ziemi
• ochrony europejskich inwestycji i interesów w przestrzeni kosmicznej
• konkurencyjności europejskiego sektora kosmicznego: technologia i nauka
• specjalnego instrumentu przeznaczonego dla MŚP (pomoc dla małych średnich przedsiębiorstw).